Το Λάθος του Βαλαάμ

Προτεινόμενη Ανάγνωση:

• Αριθμοί 22-25
• ‍Αριθμοί 31

Με την πρώτη ματιά μπορεί να φαίνεται ότι η ιστορία του Βαλαάμ, ο μάντης, που καταγράφεται στο βιβλίο των Αριθμών 22 - 25, να μην έχει καμία σημασία για τους σημερινούς Χριστιανούς. ‘Ομως, οι συγγραφείς της Καινής Διαθήκης αναφέρονται στον Βαλαάμ σε τρία ξεχωριστά αποσπάσματα πάντα με μια προειδοποίηση. Επομένως, σαφώς, η ιστορία του περιέχει σημαντικά μαθήματα για τους Χριστιανούς.

Ο Βαλαάμ είναι μια περίεργη και ενδιαφέρουσα προσωπικότητα—ένας δυσνόητος συνδυασμός υπερφυσικών πνευματικών χαρισμάτων και διεφθαρμένου χαρακτήρα. Είναι σημαντικό ότι βλέπουμε όλο και περισσότερες διακονίες στη σημερινή εκκλησία με παρόμοιο συνδυασμό πνευματικών χαρισμάτων και διεφθαρμένου χαρακτήρα.

Η ιστορία του Βαλαάμ ξεκινά με το Ισραήλ να έχει τελικά στρατοπεδεύει στα σύνορα της Χαναάν. Η παρουσία τους προκάλεσε φόβο στον Βαλάκ, τον βασιλιά του Μωάβ, του οποίου η περιοχή συνόρευε με το στρατόπεδο των Ισραηλιτών. Προφανώς θεωρούσε τους Ισραηλίτες ως απειλή για το βασίλειό του, αν και δεν είχαν κάνει τίποτα που θα δικαιολογούσε τον φόβο του.

Αισθανόμενος ανίκανος να αντιμετωπίσει το Ισραήλ στη μάχη, ο Βαλάκ αποφάσισε να χρησιμοποιήσει πνευματικά όπλα εναντίον τους. Έστειλε μερικούς άρχοντες του - μαζί με την αμοιβή της μαντείας - να καλέσουν τον Βαλαάμ να έρθει και να βάλει κατάρα στον Ισραήλ. Ως «μάντης» (μελλοντολόγος ή μάγος) ο Βαλαάμ είχε τη φήμη ότι μπορούσε να εκφέρει ευλογίες ή κατάρες με ισχυρό αποτέλεσμα για καλό ή κακό.

Ο Βαλαάμ καταγόταν από το Πέθορ της Μεσοποταμίας. Δεν ήταν Ισραηλίτης. Όμως, είχε άμεση προσωπική γνώση του ενός αληθινού Θεού. Όταν ο Βαλάκ του ζήτησε να καταραστεί τον Ισραήλ, εκείνος απάντησε: «εγώ δεν θα μπορούσα να παραβώ τη διαταγή του Κυρίου, του Θεού μου». Η Αγγλική μορφή, «the LORD» (με κεφαλαία), είναι η αποδεκτή μετάφραση του Εβραϊκού ιερού ονόματος του Θεού, που αποδίδεται είτε «Ιεχωβά» ή «Γιαχβέ». Ο Βαλαάμ γνώρισε τον Θεό με το ιερό Του όνομά και τον αποκάλεσε «ο Θεός μου.» Όταν έφτασαν οι απεσταλμένοι του Βαλάκ, ο Θεός είπε στον Βαλαάμ να μην πάει μαζί τους και να μην καταραστεί τον Ισραήλ (Αριθμοι. 22:12).

Η απάντηση του Βαλάκ ήταν να στείλει μια μεγαλύτερη ομάδα από πιο έντιμους άρχοντες — με την υπόσχεση μιας πολύ μεγαλύτερης ανταμοιβής. Αυτή τη φορά ο Κύριος έδωσε στον Βαλαάμ την άδεια να πάει υπό έναν όρο: αν έρθουν οι άνθρωποι αυτοί να σε καλέσουν (Αριθμοι. 22:20).

Όμως, δεν υπάρχει καμία καταγραφή ότι οι άνδρες ήρθαν να καλέσουν ξανά τον Βαλαάμ. Και ομως, εκεινος πήγε, και με την ανυπακοή του προκάλεσε την οργή του Κυρίου, ο οποίος τον εναντιώθηκε στο ταξίδι του και παραλίγο να τον σκοτώσει. Τελικά, όμως, ο Κύριος τον άφησε να πάει, αλλά έθεσε τον όρο: «αλλά θα πεις μόνο ό,τι θα σου πω εγώ» (Αριθμοι. 22:35).

Ο Βαλάκ καλωσόρισε τον Βαλαάμ και του έκανε τις πιο περίτεχνες προετοιμασίες για να καταραστεί το Ισραήλ. Αλλά κάθε φορά το αποτέλεσμα ήταν ακριβώς το αντίθετο. Συνολικά, ο Βαλαάμ πρόφερε τέσσερις χρησμοί που είναι από τις πιο όμορφες και ισχυρές αποκαλύψεις στη Γραφή σχετικά με την αμετάκλητη δέσμευση του Θεού να ευλογήσει τον Ισραήλ.

Αφού ο Θεός ματαίωσε την προσπάθειά του να καταραστεί τον Ισραήλ, ο Βαλαάμ πρότεινε μια διαφορετική στρατηγική εναντίον τους (βλ. Αριθμοί 31:16). Αν οι γυναίκες του Μωάβ μπορούσαν να παρασύρουν τους Ισραηλίτες στην ειδωλολατρία και την ανηθικότητα, δεν θα ήταν απαραίτητο να τους καταραστεί. Ο ίδιος ο Θεός θα έφερνε την κρίση επάνω τους. Η δεύτερη στρατηγική του Βαλαάμ πέτυχε και 24.000 Ισραηλίτες πέθαναν κάτω από την κρίση του Θεού (Αριθμοί 25:1-9).

Σε όλα αυτά ο Βαλαάμ επέδειξε την πιο εκπληκτική ασυνέπεια. Πάνω από μία φορά του είχε απαγορευτεί ρητά να καταραστεί τον Ισραήλ. Μέσω υπερφυσικής αποκάλυψης είχε επιβεβαιώσει τέσσερις φορές τον αμετάβλητο σκοπό του Θεού να ευλογήσει τον Ισραήλ και να κρίνει τους εχθρούς του. Αλλά επέμενε πεισματικά να συνεργαστεί με τον Βαλάκ, τον εχθρό του Ισραήλ και να σχεδιάζει την καταστροφή του Ισραήλ. Οπότε, σίγουρα ήταν δίκαιο να πεθάνει με την ίδια κρίση όπως τους άλλους εχθρούς του Ισραήλ, έτσι εκτελέστηκε από τους Ισραηλίτες μαζί με τους βασιλιάδες του Μαδιάμ (Αριθμοί 31:8).

Οδηγούμαστε να αναρωτηθούμε: Ποιο κίνητρο θα μπορούσε να είναι τόσο ισχυρό και πειστικό ώστε να κάνει τον Βαλαάμ να ενεργήσει σε άμεση αντίθεση με την αποκάλυψη που είχε λάβει από τον Θεό - που οδήγησε στην τελική του καταστροφή; Δύο συγγραφείς της Καινής Διαθήκης δίνουν μια σαφή και συγκεκριμένη απάντηση σε αυτό το ερώτημα.

Μιλώντας για τους ψευδο διδασκάλους στην εκκλησία, ο Πέτρος λέει:

«... άφησαν τον ίσιο δρόμο κι ακολούθησαν την πλάνη, βαδίζοντας στ’ αχνάρια του Βαλαάμ, γιου του Βοσόρ, που αγάπησε την αισχροκέρδεια...» (Β Πέτρου 2:15).

Παρομοίως, ο Ιούδας, μιλώντας για τους ψευδο διδασκάλους, λέει:

«και σαν το Βαλαάμ έχουν ριχτεί ακράτητοι στην πλάνη της φιλαργυρίας.» (Ιούδα 1:11)

Η απάντηση είναι ξεκάθαρη. Ο Βαλαάμ δελεάστηκε στην καταστροφή του από την αγάπη για το χρήμα. Για αυτό ήταν πρόθυμος να εκπορνευτεί τα θαυμάσια πνευματικά του χαρίσματα. Επίσης, πιθανόν να κολακεύτηκε από την προσοχή που έλαβε από τον βασιλιά Βαλάκ και τους άρχοντες του. Η αγάπη για το χρήμα (φιλαργυρία) συνδέεται στενά με την επιθυμία για δημοτικότητα και εξουσία. Όλοι αυτοί οι κακοί πόθοι αναπτύσσονται από το ίδιο έδαφος: την υπερηφάνεια.

Μαθήματα από τον Βαλαάμ

Υπάρχουν τρία σημαντικά μαθήματα που πρέπει να μάθουμε από την ιστορία του Βαλαάμ.

Πρώτον, ο Παντοδύναμος Θεός έχει κάνει μια αμετάκλητη δέσμευση να καθιερώσει τους Εβραίους ως λαό Του για πάντα. Δεν υπάρχει καμία δύναμη στο σύμπαν, ανθρώπινη ή σατανική, που να μπορεί ποτέ να ακυρώσει αυτή τη δέσμευση. Οι Εβραίοι υπήρξαν πολλές φορές άπιστοι προς τον Θεό, και Εκείνος τους έχει επιβάλει αυστηρές κρίσεις, αλλά η απιστία τους δεν μπορεί ποτέ να ακυρώσει την πιστότητα του Θεού.

Είναι σημαντικό να δούμε ότι η πρωτοβουλία σε αυτό προέρχεται από τον Θεό, όχι από τους ανθρώπους. Οι Εβραίοι δεν επέλεξαν τον Θεό, αλλά ο Θεός επέλεξε τους Εβραίους. Έχω έναν νεαρό φίλο, έναν πρώην μουσουλμάνο - ας τον ονομάσουμε Αλί - ο οποίος προσηλυτίστηκε υπερφυσικά στον Χριστό. Μετά τον προσηλυτισμό του άρχισε να φέρνει ενώπιον του Θεού όλα τα παράπονά του εναντίον των Εβραίων. Τελικά ο Θεός απάντησε: «Αλί, το πρόβλημά σου δεν είναι με τους Εβραίους. Είναι μαζί μου. Εγώ είμαι αυτός που τους επέλεξα». Αυτός ο νεαρός άνδρας τώρα έχει μια διακονία που κερδίζει τους Μουσουλμάνους για τον Χριστό και τους διδάσκει να προσεύχονται για τους Εβραίους.

Στο βιβλίο των Αριθμών 24:9 ο χρησμός του Βαλαάμ αποκαλύπτει έναν αποφασιστικό παράγοντα για τη μοίρα των ανθρώπων και των εθνών. Μιλώντας στο Ισραήλ, λέει:

«Ευλογημένος εκείνος που σε ευλογεί και καταραμένος εκείνος που σε καταριέται.»

Τα άτομα και τα έθνη συχνά καθορίζουν τη μοίρα τους χωρίς να το γνωρίζουν από τη στάση τους απέναντι στους Εβραίους. Αυτοί που ευλογούν είναι ευλογημένοι και αυτοί που καταριούνται είναι καταραμένοι.

Δεύτερον, ένα από τα ισχυρότερα και πιο επιτυχημένα όπλα του Σατανά εναντίον μας είναι η αγάπη για το χρήμα. Αυτό ισχύει από τις πρώτες μέρες του Χριστιανισμού μέχρι και σήμερα. Μια διακονία που συνοδεύεται από ισχυρά υπερφυσικά σημεία, ειδικά τα θαύματα θεραπείας, σχεδόν πάντα μπορεί να γίνει ένα μέσο για να βγάλει χρήματα.

Στην επιστολή προς Β' Κορινθίους 2:17 ο Παύλος αντιπαρέβαλε τη διακονία του με εκείνη πολλών σύγχρονων Χριστιανών του: Σε αντίθεση με πολλούς, δεν είμαστε όπως οι άλλοι που εμπορεύονται το λόγο του Θεού. Ακόμη και στην εποχή του Παύλου πολλοί Χριστιανοί χρησιμοποιούσαν τη διακονία τους για να βγάλουν χρήματα!

Το χρήμα από μόνο του δεν είναι κακό. Δεν είναι απαραίτητα αμαρτία να είσαι πλούσιος. Από τη φύση του, το χρήμα είναι ουδέτερο. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε για καλό είτε για κακό. Αλλά όταν αρχίζουμε να αγαπάμε το χρήμα, τότε παγιδευόμαστε στην παγίδα του Σατανά. Στην επιστολή Α΄ προς Τιμόθεον 6:9-10 ο Παύλος χρησιμοποιεί την πιο σοβαρή γλώσσα για να μας προειδοποιήσει γι' αυτό:

«Όσοι όμως θέλουν να πλουτίσουν πέφτουν σε πειρασμό, σε παγίδα του διαβόλου και σε πολλές επιθυμίες ανόητες και βλαβερές, που βυθίζουν τους ανθρώπους στην καταστροφή και στο χαμό. Γιατί η ρίζα όλων των κακών είναι η φιλαργυρία. Το χρήμα μερικοί το επιθύμησαν τόσο πολύ, ώστε πλανήθηκαν κι απομακρύνθηκαν από την πίστη και πλήγωσαν τον εαυτό τους με βάσανα πολλά.»

Στη δική μου διακονία συχνά έχω διδάξει για το σχέδιο του Θεού να ευημερήσει πιστούς που είναι αφοσιωμένοι στους σκοπούς της βασιλείας Του. Όμως, κοιτάζοντας πίσω τώρα, μετανιώνω για κάθε περίσταση στην οποία δίδαξα αυτό το μήνυμα χωρίς να το εξισορροπήσω με την προειδοποίηση του Παύλου εδώ στην Α’ προς Τιμόθεον 6. Στη σκέψη μου, φαντάζομαι τους πιστούς που έχουν υποκύψει στην αγάπη για το χρήμα ως ανθρώπους που έχουν πάρει ένα κοφτερό, δηλητηριασμένο μαχαίρι και το έχουν βυθίσει στην ίδια τους τη σάρκα. Σίγουρα αυτό έκανε ο Βαλαάμ.

Τρίτον, πρέπει να καταλάβουμε τη διαφορά μεταξύ πνευματικών χαρισμάτων και πνευματικών καρπών. Τα χαρίσματα αντιπροσωπεύουν την ικανότητα, αλλά ο καρπός αντιπροσωπεύει τον χαρακτήρα. Ένα χάρισμα προέρχεται από μια μοναδική σύντομη μετάδοση, αλλά ο καρπός προέρχεται από μια αργή διαδικασία ανάπτυξης.

Λαμβάνοντας ένα πνευματικό χάρισμα δεν αλλάζει από μόνο του τον χαρακτήρα ενός ατόμου. Εάν ένα άτομο ήταν περήφανο ή αναξιόπιστο ή ανειλικρινής πριν λάβει ένα πνευματικό χάρισμα, αυτό το άτομο θα εξακολουθεί να είναι περήφανο ή αναξιόπιστο ή ανειλικρινής και μετά τη λήψη του.

Λαμβάνοντας ένα τέτοιο χάρισμα, όμως, αυξάνει την ευθύνη ενός ατόμου, επειδή αυξάνει την επιρροή που μπορεί να έχει πάνω στους άλλους. Επίσης, φέρει μαζί του έναν πειρασμό το να δει κανείς την «επιτυχία» στη Χριστιανική ζωή με την έννοια της άσκησης πνευματικών χαρισμάτων αντί την έννοια της ανάπτυξης θεοσεβούς χαρακτήρα. Όσο παράδοξο κι αν φαίνεται, όσο περισσότερα χαρίσματα λαμβάνει ένας άνθρωπος, τόσο περισσότερη προσοχή χρειάζεται να δώσει στην καλλιέργεια καρπών. Όταν περάσουμε από τον χρόνο στην αιωνιότητα, θα αφήσουμε πίσω τα χαρίσματα μας, αλλά ο χαρακτήρας μας θα είναι μαζί μας για πάντα.

Το ότι ο Βαλαάμ είχε ένα ξεκάθαρο όραμα για το ευλογημένο τέλος που περιμένει τους δίκαιους φαίνεται από την προσευχή του:

«Μακάρι κι εγώ σαν αυτούς τους δίκαιους να πεθάνω! Το τέλος μου σαν το δικό τους να είναι!» (Αριθμοί 23:10)

Όμως η προσευχή του Βαλαάμ δεν έγινε δεκτή. Εκτελέστηκε στην κρίση του Θεού εναντίον των Μωαβιτών, των οποίων τα χρήματα τον είχαν δελεάσει να ευθυγραμμιστεί ενάντια στον Θεό.

Η μοίρα του Βαλαάμ δίνει μια γραφική απεικόνιση της διδασκαλίας του Ιησού στο κατά Ματθαίον 7:21–23

«Στη βασιλεία του Θεού δε θα μπει όποιος μου λέει “Κύριε, Κύριε”, αλλά όποιος κάνει το θέλημα του ουράνιου Πατέρα μου. Την ημέρα της κρίσεως πολλοί θα μου πουν: “Κύριε, Κύριε, δεν προφητέψαμε στο όνομά σου; Δε διώξαμε δαιμόνια στο όνομά σου; Δεν κάναμε τόσα θαύματα στο όνομά σου;” Και τότε θα τους πω κι εγώ: “ποτέ δε σας ήξερα· φύγετε μακριά μου, εσείς που αντιστρατεύεστε το νόμο του Θεού”».

Με απλά λόγια, δεν υπάρχει υποκατάστατο για την υπακοή στον Θεό. Αυτό και μόνο μας διαβεβαιώνει μια θέση στον Παράδεισο.